تکنیک‌های مراقبت ازانواع کاکتوس

بیش از هر چیز آدم را یاد بیابان می‌اندازد. چه بسیار انسان‌هایی که در بیابان گم شده‌اند و خوردن محتویات و آب موجود در کاکتوس، امکان زندگی به آن‌ها داده است.

نام کاکتوس از یک واژه یونانی گرفته شده که معنی گیاه خاردار می‌دهد. چیزی که ما آن را کاکتوس می‌دانیم درواقع ساقه گوشتی این گیاه است و برگ‌ها طی تکامل به خار و تیغ تبدیل شده‌اند.

بسیاری از گیاهان گوشتی را که اتفاقا نگهداریشان هم خیلی شبیه کاکتوس است، همه به اشتباه کاکتوس می‌نامند درحالی که آن‌ها از گیاهان خانواده سوسن‌ها، آناناس‌ها یا آماریلیس‌ها (نرگس‌ها) هستند. این گیاه با حال و هوای آپارتمان اخت می‌شود، البته مصارف غذایی هم دارد. تا حالا میوه کاکتوس خورده‌اید؟! عجیب و غریب‌ترین ترکیب رنگ‌ها را می‌شود به راحتی در میوه کاکتوس دید.

یک گیاه همه فصلی است اما اگر قصد خرید گلدانش را دارید، بهترین فصل تهیه آن، تابستان است. فقط یادتان باشد زمانی که با گیاه کاکتوس کار می‌کنید استفاده از چند برگه روزنامه تا این امکان را به شما می‌دهد که دستتان در اثر تیغ‌ها زخمی نشود.

وقتی کاکتوس‌ها بیمار می‌شوند.

بزرگ‌ترین مشکلی که حین نگهداری کاکتوس با آن مواجه می‌شوید، پوسیدگی ریشه به خاطر آبیاری بیش از اندازه است. اگر روی ریشه، اثرات پوسیدگی دیدید، می‌توانید کمی از آن را تا حدی که ریشه‌ها سالم باقی بمانند، جدا کنید؛ به این کار هرس ریشه می‌گویند. حالا اگر همه ریشه‌ها درگیر پوسیدگی شده بودند از جدا کردن کامل آن‌ها نترسید. ریشه‌ها خیلی سریع رشد می‌کنند. بعد از این کار تا ۱۰ روز به گلدان آب ندهید تا ریشه‌ها ترمیم شوند.

در بسیاری از گل‌ها موقع تعویض می‌توانیم خاک اطراف ریشه را با دست بتکانیم اما در مورد کاکتوس ریشه حساستر از این حرف هاست. سعی کنید با‌‌ همان خاک چسبیده به ریشه، به گلدان دیگر منتقل‌اش کنید. کاکتوس آفت و بیماری خاص دیگری ندارد مگر اینکه وقتی آن را به خانه می‌آورید متوجه شوید یک حشره موذی لابه لای گیاه شما خانه کرده است که بهترین برخورد با آن جدا کردنش از گیاه است.

فوت‌های کوزه‌گری

کاکتوس‌ها را باید در فصول سرد، گرم نگه داشت. بهترین نقطه برای نگهداری کاکتوس داخل خانه، کنار پنجره‌ای است که آفتاب گیر باشد. البته کاکتوس‌ها با آفتاب مستقیم میانه خوشی ندارند اما از نور زیاد استقبال می‌کنند.

برای کاکتوس‌ها خاک آماده در گلفروشی هست اما اگر به آن دسترسی ندارید، به این ترتیب عمل کنید: اول چند سنگ کف گلدان قرار دهید، سپس چند تکه زغال فعال شده، مخلوط دو قسمت ماسه، یک قسمت خاک باغچه و کمی پرلیت. روی خاک گلدان هم می‌توانید کمی خزه برای نگهداری آب گلدان در اطراف گیاه قرار دهید. کاکتوس به مواد عالی و خاک برگ نیاز ندارد.

بهترین زمان عوض کردن خاک گلدان کاکتوس‌ها نیمه دوم فروردین، همزمان با خروج کاکتوس از خواب زمستانی است. یک کاکتوس برای سال‌ها (۵ تا ۱۰ سال) می‌تواند در یک گلدان باشد بدون اینکه احتیاجی به تعویض گلدان داشته باشد. گلدان بزرگ‌تر یعنی آبیاری بیشتر و این اصلا برای کاکتوس خوب نیست، اما در هر حال از تعویض گلدان نترسید چراکه باعث می‌شود کاکتوس‌ها و گیاهان گوشتی بهتر رشد کنند و گل‌ها روی آن‌ها ظاهر شوند. کاکتوس تا یک هفته پس از تعویض گلدان نباید در معرض نور شدید خورشید قرار بگیرد. گلدان‌های گلی با عمق کم برای کاکتوس‌ها بسیار مناسب است و اصولا کاکتوس‌ها به عمق زیاد احتیاج ندارند.

آلوورا

آلوورا کاکتوس نیست و از خانواده لیلیوم است اما چون برگ‌های گوشتی دارد و نحوه نگهداری‌اش خیلی شبیه کاکتوس هاست به راحتی می‌شود آن را کنار کاکتوس نگهداری کرد و از مزیت‌های آن هم بهره برد. یک دلیل گستردگی نگهداری از آن، راحتی کار با این گیاه است. شیره سیاهی که از آن گرفته می‌شود، با عنوان صبر زرد مصارف دارویی فراوان دارد. خواص گوناگون ژل آلوورا روی بدن و استفاده وسیع آن در صنایع دارویی و بهداشتی، ارزش و اهمیت این گیاه را صدچندان کرده است. دمای ایده آل آلوورا ۱۵ تا ۲۵ درجه است و از کودهای ارگانیک به خوبی استقبال می‌کند. رشد سریعی دارد و ریشه‌هایش خیلی زود گلدان را پر می‌کنند.

خار دار اما خوشمزه

کاکتوس اوپونتیا، گل‌های زردرنگ بزرگی دارند که به اندازه یک انجیر رشد می‌کنند میوه‌های آن بنفش رنگ هستند. روی میوه‌ها تیغ‌های آزار دهنده ریزی وجود دارد که باید مراقب آن‌ها بود. در مکزیک میوه این کاکتوس در انواع و اقسام نوشیدنی‌ها، مربا‌ها و کیک‌ها کاربرد دارد. این میوه در درمان دیابت نوع دوم، کلسترول بالا، چاقی و اسهال موثر است و اثرات نامناسب الکل را از بین می‌برد. جالب اینکه با آب و هوای ایران هم می‌سازد و در حاجی آباد بندرعباس و بوشهر مزرعه‌هایی از این نوع کاکتوس احداث شده است.

چه کنیم تا کاکتوس ماندگار باشد.

اگر کاکتوس‌‌هایتان را تنها یک بار در ماه آب دهید، رشد چندانی نخواهند داشت و فقط زنده خواهند ماند، ریشه‌‌هایشان خشک شده و در‌‌نهایت می‌سوزند در این حالت پس از آبیاری مجدد ریشه‌ها توانایی جذب آب را نخواهند داشت و دچار پوسیدگی خواهند شد. یک قانون خوب برای آبیاری کاکتوس این است که پیش از اینکه خاک گلدان کاملا خشک شود آبیاری‌اش کنیم. مهم این است که خاک گلدان آب را به داخل بکشد.

کاکتوس اصلا از اسپری آب خوشش نمی‌آید. اگر می‌خواهید کاکتوس به گل بنشیند، مدام و زیاد به آن آب ندهید چون به سمت رشد رویشی می‌رود. در پاییز و زمستان، هر دو سه ماه یکبار به کوددهی احتیاج دارد. کود مخصوص کاکتوس ازت کمتری دارد و طوری فرموله شده که معمولا به آرامی و به تدریج در خاک آزاد می‌شود.

حتما سوراخ‌های ته گلدان را برای کاکتوس چک کنید که باز باشند و آب اضافی بتواند از انتهای آن خارج شود. کاکتوس دو فصل رشد دارد؛ یکی فصل رشد فعال که در بهار و تابستان است و دیگری فصل استراحت که در پاییز و زمستان است. کاکتوس‌ها در زمستان به خواب زمستانی فرو می‌روند و در زمان استراحت، آب کمتری می‌خواهند. برای تکثیر کاکتوس‌ها منتظر فصل بهار باشید.

کاکتوس با قلمه به راحتی تکثیر می‌شود. برای قلمه بهترین گزینه، جوانه‌هایی است که خود به خود در حال جدا شدن از گیاه هستند. برای جدا کردن قلمه‌ها از چاقوی تیز یا کا‌تر استفاده کنید. برای جلوگیری از پوسیدگی قلمه، می‌توانید چند روزی آن را به حالت استراحت در سایه قرار دهید تا قسمت بریده شده خشک شود. بعد هم قلمه را در گلدان بکارید، دو تا سه هفته بعد ریشه‌ها نمایان می‌شوند.

تراریوم کاکتوس

کاکتوس، انتخاب خوبی برای ساختن یک تراریوم است، چرا که انواع و اقسام کاکتوس‌ها در کنار هم می‌توانند همزیستی مسالمت آمیزی داشته باشند.

برای درست کردن تراریوم کاکتوس، باید ته حباب شیشه‌ای، زهکش مناسبی از سنگریزه داشته باشد. ضمن اینکه استفاده از زغال فعال هم مفید است، می‌توان از خاک مخصوص کاکتوس و خزه برای سطح رویی استفاده کرد. بعد از ریختن این لایه‌ها می‌توانید کاکتوس‌های گرد و دراز و توپی شکل را با چند نوع گیاه گوشتی که معمولا نگهداریشان درست مثل کاکتوس است در خاک تراریوم بکارید چون میزان آبیاری کاکتوس محدود است و رشد سریعی ندارد، تراریوم گزینه مناسبی برای نگهداری آن است.

فقط هنگام آبیاری مراقب باشید که آب روی کاکتوس‌ها نریزد و بیش از حد نباشد تا ریشه‌ها و بدنه گیاه دچار پوسیدگی نشوند.

تخم اژدهای بی‌خار

کاکتوس پروین چون میوه‌هایی شبیه سیب بزرگ قرمز دارد، به آن سیب پروین هم می‌گویند. این میوه‌های بی‌خار، طعم ترش و شیرینی دارند. میوه این کاکتوس خیلی شبیه کیوی خودمان است و دانه‌های سیاه رنگ در زمینه سفید درون میوه‌هایش، همگی خوراکی هستند.

این سیب‌های عجیب و غریب در اروپا طرفدارهای زیادی دارند. کاکتوس پیتایا میوه‌ای شبیه تخم اژد‌ها دارد. پس از اینکه گل‌ها ظاهر شدند ۵۰ تا ۶۰ روز طول می‌کشد تا میوه‌ها با وزنی حدود یک کیلوگرم برسند. این میوه شیرین خار ندارد و سرشار از فیبر، آنتی اکسیدان و ویتامین C است. این نوع کاکتوس شرایط آب و هوایی آسیای شرقی و مکزیک را دوست دارد.

منبع: بر‌ترین‌ها