قرائت صحیح آیه 11 سوره حجرات

أألحَقَّ أنْ دَارُ الرَّبابِ تَبَاعَدَتْ                أو انْبَتَّ حَبْلٌ أنَّ قلبَكَ طَائِرُ

مفردات:

√ رَباب: نام معشوقه

√ إنبتّ: گسسته شده بود.

√ حبل: ریسمان

√ طَیَرانِ قَلب: کنایه از تفرّق بال و اختلال حال است.

معنای بیت:

آیا سزاوار است که اگر خانه رباب، دور شده بود یا آنکه رشته محبّتی گسسته شده بود پریشان‌دل و آشفته‌خاطر گردی؟

همزه وصل:

تعریف: همزه‌ای که تلفّظ نمی‌شود مگر زمانی که در تلفّظ، ابتداء به او شود.

مصادیق همزه وصل:

1_ فعل ماضی‌ که بیشتر از چهار حرف داشته باشد. مثل: انجلی و استخرج

2_ فعل امر و مصدر فعل ماضی که بیش از چهار حرف داشته باشد. مثل: إستخرج

3_ فعل امر ثلاثی مثل: أخشَ

4_ اسامی: إسم _ أست _ إبن _ إبنم _ إثنین _ إمرء و تأنیث آن‌ها

5_ أیمان و أیمن (به معنای قسم خوردن)

6_ ال تعریف

نکته:

√ خلیل بن احمد، وصل بودن همزه «ال» تعریف را قبول ندارد.

√ هرگاه همزه استفهام بر سر کلمه‌ای که دارای «ال» تعریف باشد بیاید یکی از دو حالت زیر اتفاق می‌افتد:

1_ یا دو همزه، تبدیل به مد (آ) می‌شوند. مثل: أألذّکرین که خوانده می‌شود: آلذّکرین

2_ و یا اینکه به قول تجویدی‌ها، قاعده تسهیل اجراء می‌شود. مثل أألحقّ در مصرع نخست شعر آغازین که به صورت ألحق به وصورت کشیده خوانده می‌شود.

فائده:

عبارت «بِئس الإسم الفسوق» در آیه 11 سوره حجرات به صورت زیر خوانده می‌شود:

بِئسَ لِسمُ الفُسوق

زیرا همزه در «ال» همچنین همزه در إسم، همزه وصل هستند که چون در وسط عبارت، قرار گرفته‌اند باید حذف شوند بعد از حدف دو همزه، برای رفع إلتقاء ساکنَین، به لامِ ساکن، حرکت جر می‌دهیم تا بتوان راحت آن را تلفّظ نمود.

لینک دانلود قرائت آیه 11 سوره حجرات

منبع شعر: (اواخر کتاب سیوطی؛ فصلٌ فی زیادة همزه الوصل)

نویسنده: مسعود رضانژاد فهادان