دانلود کتاب: مستدرک الوسائل

مشخصات کتاب وسائل الشیعة فی تحصیل مسائل الشریعة:

مُستَدرَکُ الوَسائل و مُستَنبَطُ المَسائل، مشهور به مستدرک کتابی فقهی تألیف میرزا حسین نوری، مشهور به محدث نوری از علمای شیعه (متوفای ۱۳۲۰ هجری) است. این کتاب در استدراک و تتمیم «وسائل الشیعه» اثر شیخ حر عاملی نگاشته شده و مهم‌ترین اثر میرزای نوری به شمار می‌آید.

معرفی و اعتبار کتاب:

• محدث نوری در مستدرک الوسائل، به جمع‌آوری بیش از ۲۳۰۰۰ روایت که در وسائل الشیعه نیامده پرداخته است.
• کتاب مستدرک الوسائل از مجموعه‌های روایی معتبر شیعه به شمار می‌آید که در قرن اخیر نگاشته شده است.
• برای اجتهاد و استنباط احکام شرعی بعد از مراجعه به کتاب وسائل الشیعه برای جستجوی کامل‌تر در میان روایات، به این کتاب نیز مراجعه می‌شود تا یقین به جستجوی کامل و عدم معارض حاصل شود.
• محدث نوری با جستجوی عمیق خود به بسیاری از منابع و کتاب‌های معتبر روایی دست یافته است که در وسائل الشیعه شیخ حر عاملی نیامده‌اند.
• این منابع شامل ۷۵ کتاب روایی شیعه است که محدث نوری در خاتمه، اعتبار هر یک از آن‌ها را به اثبات رسانده است.
• مؤلف، روایات فراوانی از کتاب‌های معتبر روایی شیعه را که در معرض فراموشی بوده، جمع‌آوری کرده و پس از تحقیق در صحت و اعتبار آن‌ها، به مجموعه‌های روایی شیعه اضافه نموده و غنای آن‌ها را بیش از پیش کرده است.

انگیزهٔ نگارش

محدث نوری، انگیزهٔ خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان می‌کند:

عالم کامل، متبحر خبیر، محدث نقاد و آگاه، نشر دهندهٔ آثار، جمع‌آورندهٔ روایات، شیخ محمد بن حسن حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه روایات و احادیث فراوانی را از میان کتاب‌های روایی علما و اصحاب جمع‌آوری نموده است. روایاتی که برای جان لذّت‌بخش و برای دیده، نور چشم است. این کتاب به شکر خدا مرجع شیعه و جمع‌آورندهٔ دستورات شریعت است که هیچ کتابی به پای آن نمی‌رسد و هیچ مجتهد فقیهی برای استنباط احکام شرعی از آن بی نیاز نیست.

وی در ادامه، مبنای مستدرک نویسی را در سه بخش قابل تقسیم می‌داند:

1. روایاتی که در کتاب‌های روایی معتبر و قدیمی بوده ولی به دست شیخ حُر عاملی نرسیده است.
2. روایاتی که در کتاب‌هایی بوده که ایشان به نام آن و نام مؤلف آن دسترسی پیدا نکرده و ما با تحقیقات خود که در خاتمه مستدرک آورده‌ایم به نام و نام مؤلفان و اعتبار آن‌ها پی برده‌ایم.
3. برخی روایات در کتاب‌های معتبری که در اختیار ایشان بوده وجود داشته، اما وی از آن‌ها اعراض کرده و یا متوجه آن‌ها نشده است.

پس از آن که به این روایات دسترسی پیدا کردم، دیدم که جمع‌آوری آن‌ها و الحاقشان به کتاب وسائل از بهترین عبادات و اعمال برای نزدیکی به درگاه خداوند متعال است؛ چرا که در جمع‌آوری آن‌ها فوائد بزرگ و مهمی برای حفظ روایات اهل بیت علیهم السلام است و اساس دین با آن کامل گشته و شریعت پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله با آن درخشان تر خواهد شد.^[۱]

شیوه نگارش

محدث نوری کتاب مستدرک را به شیوهٔ کتاب وسائل نگاشته است.

1. وی ترتیب باب‌های کتاب را مانند ترتیب باب‌های وسائل نامگذاری کرده تا مراجعه کننده به راحتی بتواند روایات مورد نظر را پیدا کند و اگر نظر وی با صاحب وسائل در نامگذاری برخی باب‌ها فرق می‌کرده باز هم رعایت هماهنگی شده تا دو کتاب نوشته یک نفر به نظر آید.
2. اگر در باب خاصی روایات جدیدی نیافته آن باب را حذف نموده است.
3. در این کتاب از صاحب وسائل به «شیخ» تعبیر شده و از کتاب وسائل به عنوان اصل نام برده می‌شود.
4. در پایان بیشتر ابواب نکات مهمی درباره مباحث ابواب آمده، مانند احکامی که باید در آن باب‌ها مطرح می‌شد یا نباید مطرح می‌شد و دیگر مباحث مربوط به آن.
5. گاهی روایتی را شیخ حر عاملی در باب خاصی نیاورده ولی در جای دیگری آورده است. محدث نوری آن روایت را در آن باب خاص نیز که به نظر وی لازم بوده آورده است.

تاریخ نگارش

محدث نوری در حدود سال ۱۲۹۵ هجری در شهر سامرا در جوار حرم امام هادی علیه السلام و امام عسکری علیه السلام و در خدمت میرزای شیرازی نگارش آن را شروع و در سال ۱۳۱۳ هجری یعنی یک سال بعد از وفات میرزای شیرازی بخش اصلی آن را به اتمام رسانده است و در سال ۱۳۱۹ در شهر نجف و در شب دهم ربیع الثانی سالروز تولد امام حسن عسکری علیه السلام بخش دوم کتاب را که خاتمه آن است، به پایان رساند.^[۲]

ویژگی‌های کتاب

• برخی از روایات ضعیف در کتاب وسائل در این کتاب با سند صحیح آمده است.
• کثرت و فراوانی برخی روایات غریب و نادر در کتاب وسائل، در این کتاب ثابت شده است.
• سند بعضی روایات مرسله در این کتاب آمده است.
• بعضی روایات موقوف در این کتاب مستند شده است.
• دلالت برخی روایات غیر ظاهر روشن و آشکار گردیده است.
• روایات برخی آداب شرعی و فروع و احکام که در وسائل برای آن‌ها روایتی نیامده در این کتاب آمده است.^[۳]

سخن بزرگان:

آقا بزرگ تهرانی از شاگردان محدث نوری درباره این کتاب می‌نویسد: اعتبار این کتاب مانند دیگر مجموعه‌های روایی معتبری است که در این اواخر نگاشته شده است و بر همه مجتهدین لازم است تا در استنباط احکام شرعی به روایات این کتاب نیز توجه نموده تا فحص و جستجوی آنان در روایات کامل شده و یقین به عدم معارض حاصل نمایند.^[۴]

آخوند خراسانی صاحب کتاب کفایة الاصول در مجلس درس خود که بیش از پانصد مجتهد در آن شرکت می‌کردند می‌گفت: در عصر و دوران ما بر هیچ مجتهدی حجت تمام نمی‌شود مگر آنکه به کتاب مستدرک الوسائل محدث نوری مراجعه کند و از روایات آن اطلاع یابد.

منابع

• تهرانی، آقابزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ ه.ق.
• نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ ه.ق.

دانلود کتاب شریف مستدرک الوسائل به فرمت‌های مختلف

لینک دانلود

اندروید	pdf