راست‌دست هستید یا چپ‌دست؟ یا هر دو؟ از کجا این قدر مطمئن هستید؟ به شما پیشنهاد می‌کنیم یک بار دیگر امتحان کنید!

دست غالب (تمایل به کار بردن یک دست بیش از دست دیگر) یا همان چپ‌دستی و راست‌دستی یک ویژگی رایج است که از میلیون‌ها سال قبل در میان انسان‌های نخستین نیز رایج بوده است.

مسئله دست غالب، همیشه ذهن انسان را به خود مشغول کرده است. بر اساس آمار، نزدیک به ٧٠ تا ٩٠ درصد از انسان‌ها راست دست و تقریباً باقی افراد همه چپ دست هستند. درصد بسیار اندکی نیز افرادی هستند که دارای قابلیت استفاده از هر دو دست هستند. دست غالب یک پدیده تک‌بعدی نیست که در نتیجه نقص در مهارت‌ها یا تغییری در ساختار ژن‌ها یا مغز باشد بلکه این مسئله یک سری حرکت‌های قابل کنترل و مستقل است که براساس کارها و فعالیت‌های بخصوص صورت می‌گیرد.

نوشتن و طراحی کردن

تمرین کنید ابزار نوشتن مانند مداد، خودکار، قلم مو یا هرچیزی شبیه به اینها را با دست خود نگه دارید. در یادداشتی بنویسید که کدام دستتان در گرفتن این ابزار احساس راحتی بیشتری داشته است.

یک جمله بنویسید.

با استفاده از یکی از دستان خود جمله‌ای بر روی کاغذ بنویسید. سپس همین کار را با دست دیگرتان تکرار کنید. در یادداشت خود ذکر کنید که توسط کدام دست جمله را واضح‌تر و خواناتر نوشته‌اید.

برای تکرار این تمرین، بهتر است که هربار جمله جدیدی را سعی کنید با هر دو دست خود بنویسید و البته یادداشت کردن نتیجه را نیز فراموش نکنید. اغلب افراد از دوران کودکی تحت فشارهای محیط اطراف یاد گرفته‌اند که برای نوشتن همیشه از یک دست خود استفاده کنند. طبیعتاً این افراد در انجام کارهای خود همان دست را ترجیح می‌دهند؛ اکنون، سعی کنید برای تمرین بیشتر دستی را به کار گیرید که کمتر مجبور به استفاده از آن بوده‌اید.

چندین طرح متفاوت رسم کنید.

با یک دست شکل‌هایی مانند دایره، مربع و مثلث بکشید و با دست دیگرتان هم این کار را تکرار کنید. اکنون، در یادداشت خود بنویسید که با کدام دست توانسته‌اید نقش‌های واضح‌تر، خطوطی تمیز و شکل‌هایی دقیق بکشید.

تکمیل فعالیت‌های دستی

شیئی را با یک دست خود بلند کنید.

چند وسیله را در کنار هم و مستقیماً در مقابل خودتان قرار دهید؛ بدون اینکه قصد یا انتخابی داشته باشید، هربار به کمک یکی از دست‌ها وسایل را از روی میز تک‌تک بلند کنید. انجام این کار به تمرین‌های مکرر و صرف مدت زمان بیشتری نیاز خواهد داشت تا به مرور از حرکت‌های اتفاقی کاسته شود و هر دو دست با تسلط بیشتری قادر به بلند کردن اشیا شوند. در یادداشت خود بنویسید که از کدام دستتان برای بلند کردن اشیا بیشتر استفاده کرده‌اید.

از وسایل و ظرف‌های غذاخوری استفاده کنید.

با استفاده از وسایل غذاخوری مانند کارد و چنگال یا قاشق، خوراکی به دهان خود بگذارید. برای این کار، هر بار از یک دست خود استفاده کنید. در یادداشت خود بنویسید با کمک کدام دستتان موفق شده‌اید خوراکی را در دهان خود بگذارید. اگر در استفاده از هر کدام از وسایل یعنی چنگال، کارد یا قاشق، ارجحیتی به کار برده‌اید، (به عنوان مثال با دست چپ برداشتن قاشق برایتان راحت‌تر بوده، پس قاشق را بیشتر ترجیح داده‌اید)، سعی کنید آنقدر تمرین را تکرار کنید تا این ارجحیت برطرف شود و از تمام وسایل به طور یکسان استفاده کنید.

نقاشی‌ها را رنگ کنید.

ابتدا طرح‌های ساده‌ای را برای رنگ کردن انتخاب کنید. سپس، هر بار با یکی از دست‌های خود درون این شکل‌ها را پر کنید. پر کردن شکل‌ها و از خط بیرون نزدن رنگ‌ها نیاز به مهارت‌های حرکتی دارد که شما برای این تمرین باید به کار گیرید. همان شکل‌ها را کپی کنید و این بار با دست دیگر خود شروع به رنگ کردن آنها بکنید؛ دقت داشته باشید که نباید رنگ‌ها از خطوط بیرون بزنند. در یادداشت خود بنویسید که در انجام این تمرین با کدام دست خود آسان بودن کار را احساس کرده اید.

با استفاده از قیچی دوسویه شکل‌ها را برش بزنید.

برای انجام این تمرین باید از قیچی دوسویه (قیچی که هم افراد چپ دست بتوانند با آن کار کنند و هم افراد راست دست) استفاده کنید. استفاده از این نوع قیچی نتیجه دقیق‌تری از تمرین را به شما ارائه می‌دهد. با کمک قیچی شکل‌های دایره، مربع و مثلث را برش بزنید. نتیجه کار هر دو دست خود را مقایسه و یادداشت کنید.

یک هدف یا نشانه را در نظر بگیرید.

نشانه‌ای برای خود در نظر بگیرید یا از شخصی به عنوان گیرنده کمک بخواهید. هر بار با یک دست خود توپ را پرتاب کنید. مقایسه کنید که کدام دستتان دقت و سرعت بیشتری در پرتاب توپ و نشانه‌گیری هدف داشته است. اگر فردی به عنوان گیرنده وجود داشت، دقت کنید زمانی که توپ به سمت شما بازپرتاب می‌شود، کدام دستتان برای گرفتن آن بالا می‌رود. برای تشخیص برتری دست‌هایتان در دقت و سرعت پرتاب و دریافت توپ، به تمرینات بیشتری نیاز خواهید داشت.

نتیجه‌گیری در مورد تسلط و برتری یک دست

با توجه به یادداشت‌های خود، فهرستی از برتری‌های هر دست و عملکردهای آن تهیه کنید.

تعداد دفعاتی که از یک دست برای نوشتن یا نقاشی کردن استفاده کرده‌اید را مشخص کنید. با بررسی این فهرست به یک مقایسه کلی از ارجحیت‌های خود در به کارگیری هر دو دست خواهید رسید.

با توجه به این لیست و نتیجه به دست آمده متوجه خواهید شد که کدام دستتان دست مسلط و غالب است.

با مقایسه عملکرد هر کدام از دست‌ها خواهید دانست که دست غالب شما مربوط به کدام دست می‌شود. به عبارت دیگر، اگر قادر به انجام هر کدام از تمرین‌های فوق با هر دو دست خود بوده‌اید، با این حال با مراجعه به یادداشت‌ها و بررسی آن متوجه خواهید شد که یک دستتان بر دست دیگر غالب است.

ملاحظه کنید که آیا در به کارگیری هر دو دست عملکردی نزدیک به هم یا مساوی داشته‌اید.

اگر همین طور باشد، به احتمال زیاد شما جزو آن دسته از افرادید که قادر به استفاده از هر دو دست خود هستید.

بر اساس یک نتیجه‌گیری کلی به این مسئله خواهیم رسید که راست‌دست یا چپ‌دست بودن امری درونی و ذهنی است و به سادگی انتخابی از روی اختیار یا ارجحیت دادن نیست.

نکته‌ها

با توجه به این حقیقت که “دست برتری” حاصل یک سری مهارتهای جنبشی و عملکردهای حرکتیست، بنابراین امکان وجود قابلیت بکارگیری هر دو دست نیز عقلانی بنظر میرسد.

ارجحیت در استفاده از یک دست و اولویت‌گذاری در دوران کودکی نمایان می‌شود و به تدریج در طول دوره رشد فرد شدت پیدا می‌کند.

دست غالب به هیچ عنوان به غالب‌تر بودن یک نیم کره مغز به دیگری مربوط نمی‌شود. به عبارت دیگر، از نظر عصب‌شناسی، دست غالب در نتیجه عدم تقارن نیم‌کره‌های مغز نیست.

هشدارها

زمان استفاده از قیچی دوسویه دقت کنید که به خود صدمه‌ای وارد نکنید. سعی کنید از قیچی‌هایی که مختص افراد راست‌دست یا چپ‌دست است استفاده نکنید زیرا این کار مهارت به کارگیری هر دو دست را کم می‌کند.

زمان انجام تمرین پرتاب توپ مراقب باشید به بازوی خود آسیب نرسانید.