پیامبری غریب در تهران

پیامبری غریب در تهران

لوط نبی علیه السلام، بقعه فرسوده‌ای دارد که امکان ریزش لحظه‌ای آن وجود دارد که برای زائران خطرناک خواهد بود. 

بقعه آن حضرت، یکی از مکان‌های کمتر شناخته شده در تهران و زیارتگاهی است که بسیاری از مردم از وجود آن بی‌خبرند.

این بقعه در شمال غربی روستای محمدآباد شهرستان رباط کریم واقع شده است که با توجه به پیشینه خود هویت تاریخی و مذهبی به این منطقه می‌بخشد. 

البته درباره محل دفن حضرت لوط نبی سلام الله علیه مکان‌های مختلفی ذکر شده که در این بین یکی از این مکان‌ها، مرقد لوط نبی در تهران است. 

لوط نبی در قرآن و کتب آسمانی

در قرآن کریم نام حضرت لوط سلام الله علیه ۲۷ بار آمده است؛ همچنین در نسخه‌های تورات موجود ۳۲ بار، در زبور داوود ۱ بار، در انجیل لوقا ۳ بار و در انجیل برنابا ۱ بار اسم ایشان مطرح شده است.

در تاریخ، وارد شده لوط بن هاران بن تارح سلام الله علیه پسرخاله ابراهیم علیه السلام و برادر ساره همسر ابراهیم علیه السلام بود. وی با حضرت ابراهیم علیه السلام عازم شهر اردن شدند و خدای متعال او را به پیامبری اهل موتکافات برگزید. آن حضرت به شهر سدوما آمد و مردم آن دیار را به خداپرستی دعوت کرد.

از امام باقر علیه السلام نقل شده است که: 

حضرت لوط سلام الله علیه در میان قوم بنی اسراییل ۳۰ سال سکونت کرد و آن‌ها را به سوی خدا دعوت کرد. 

داستان موعظه‌های حضرت لوط سلام الله علیه و نهایتاً نزول عذاب بر قوم وی در آیاتی از قرآن کریم مطرح شده است. 

پژوهشی در محل دفن حضرت لوط نبی سلام الله علیه 

درباره محل دفن او در تاریخ، اقوال مختلفی وجود دارد؛ مطابق یکی از این اقوال، مرقد ایشان در قریه کفربریک در یک فرسخی مسجد الخلیل در فلسطین است که مرقد شصت نفر دیگر از پیامبران نیز در آنجاست. 

در تورات آمده است که حضرت لوط نبی سلام الله علیه پس از خروج از شهر سدوم، به شهر کوچک صوعر و از آنجا به کوه‌های مجاور رفت این در حالی است که برخی مورخان مسلمان در تاریخ از روستایی به نام بنی نعیم در نزدیکی حرم ابراهیمی نام برده‌اند. بر اساس بیانات این عده، مزار حضرت لوط نبی سلام الله علیه در این روستا واقع شده است. 

حتی در برخی از نسخ تاریخی به وجود غار لوط سرزمین موتفکات اشاره شده است که گفته می‌شود حضرت لوط سلام الله علیه و همراهانش هنگام وقوع عذاب الهی به این غار پناه بردند. 

همچنین نقل دیگری وجود دارد که گفته می‌شود مقبره حضرت لوط در عراق است. 

مکان سومی که در تاریخ به عنوان مقبره برای آن نبی بزرگوار الهی نقل شده رباط کریم است. با توجه به اینکه نکته اصلی این گزارش، وضعیّت نامطلوب بنای تاریخی بقعه ایشان در تهران است فرض را بر صحّت این قول می‌گذاریم.

اصل بنا مربوط به دوره قاجاریه است که شکل ساختمان اصلی آن با طرح هشت ضلعی و پوشش گنبدی پله‌ای است و بناهای جدید چون نمازخانه، اتاق ضلع غربی و ایوان جنوبی به آن اضافه شده تا بتواند تغییراتی را در شکل ساختاری آن ایجاد کند. 

این بقعه جز آثار تاریخی میراث فرهنگی استان تهران به شمار می‌آید. 

آیت الله حسن‌زاده آملی در کتاب هزار و یک نشان، بقعه حاضر در روستای رباط کریم را متعلق به حضرت لوط سلام الله علیه می‌داند. 

با این همه تفاصیل، مدتی است که بنای لوط نبی سلام الله علیه در ایران، و در شهرستان رباط کریم، مورد بی‌مهری قرار گرفته و در حال تخریب است؛ بنایی که باید پیش از این ترمیم و بازسازی و توسعه می‌یافت.

ابراهیم نکو، نماینده مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس پس از بازدید از این بقعه در گفت‌و‌گویی اظهار می‌کند: 

"جای بسی تأسف است که به شأن و جایگاه عظیم الشأن این حضرت توسط برخی از متولیان امر در این شهرستان اینگونه بی‌احترامی می‌شود. 

در سالیان متوالی مرقد مطهر یکی از پیامبران الهی که در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده، در این شهرستان از دیده پنهان مانده است.

متولیان اداره میراث فرهنگی و اوقاف در جریان باشند که بنای مرقد مطهر حضرت لوط پیغمبر سلام الله علیه در حال تخریب کلی قرار گرفته و اگر این اتفاق صورت پذیرد، در خانه ملت سکوت نخواهم کرد و مقصران این حرکت را رسوا می‌کنم."

انتخاب هیأت امناء

برای پیگیری از وضعیت این بنا با مسئولین شهر به گفت‌و‌گو پرداختیم. حجة الاسلام محمد ارژنگی، رییس اداره اوقاف و امور خیریه رباط کریم در گفت‌و‌گویی یکی از وظایف سازمان اوقاف را انتخاب افراد واجد صلاحیت برای اماکن متبرکه خواند و اظهار کرد: 

"طبق قانون تشکیلات و اختیارات سازمان، اداره اماکن مذهبی و بقاع متبرکه و امامزادگان واجب التعظیم بر عهده این سازمان است. انتخاب افراد واجد شرایط به عنوان هیات امناء یک بقعه مذهبی از وظایف اوقاف و امور خیریه به شمار می‌آید که این امر صورت گرفته است."

تنها پیامبر مدفون در تهران

حضرت لوط نبی سلام الله علیه تنها پیامبری است که در استان تهران مدفون است که اداره اوقاف و امور خیریه رباط کریم به جهت اداره مطلوب‌تر بقعه، هیأت امنایی را انتخاب کرده و به لطف خدا امورات مطلوبی در این روستا صورت گرفته است. این بقعه به ثبت ملی رسیده و حفظ و حراست از آن جزئی از وظایف میراث فرهنگی است به طوری که در خصوص توسعه و بازسازی این بقعه، مکاتباتی از سال ۹۱ با اداره میراث فرهنگی شهرستان داشته‌ایم. 

سنگ‌اندازی به نام قانون! 

واحد فنی و توسعه و عمران موقوفات و بقاع متبرکه استان تهران نقشه و پلان توسعه و بازسازی این بقعه را تهیه و آن را به اداره میراث ارائه داد اما به دلیل قوانین سازمان میراث از اجرای آن جلوگیری به عمل آمد. 

وی همچنین تلاش برای رسیدن به تفاهم برای توسعه و بازسازی بقعه لوط نبی سلام الله علیه را یکی از تلاش‌های این اداره خواند و بیان کرد: 

هر سازمانی قوانین ویژه خود را دارد و إن شاءلله به تفاهمی برای توسعه و بازسازی برسیم. 

محمود بهارلو رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان‌های رباط کریم، بهارستان و اسلامشهر نیز در گفت‌و‌گویی اظهار کرد: 

مدتی است عکس‌هایی از بقعه متبرکه لوط نبی سلام الله علیه منتشر شده که در حال تخریب بوده و گفته می‌شود میراث فرهنگی شهرستان اجازه بازسازی نمی‌دهد، در حالی که این نظر درست نیست و اجازه جوسازی علیه میراث فرهگی را نمی‌دهیم. 

بقعه‌ای تاریخی از زمان قاجار

بقعه لوط نبیسلام الله علیه در دوران قاجاریه بنا شده و در دوم بهمن ماه سال ۸۲ و با شماره ۱۰۸۱۴ به ثبت ملی رسیده و هیچ‌گاه اجازه تعرض به آن را نمی‌دهیم و یگان حفاظت میراث فرهنگی شهرستان مرتباً از آن مکان بازرسی به عمل می‌آورد. به جهت وجود آن اثر تاریخی، روستای پیغمبر در لیست روستاهای گردشکری استان تهران قرار گرفته و گردشگران و زائران بسیاری از آن محل بازدید که این خود به آمار گردشگران شهرستان افزوده است. 

میراث فرهنگی، بی‌تقصیر است! 

با توجه به درخواست اداره محترم اوقاف و امور خیریه شهرستان رباط کریم در سال ۹۰ مبنی بر توسعه و تعمیر بقعه متبرکه لوط نبی سلام الله علیه که یک اثر تاریخی و ثبت ملی است به آن اداره اعلام شد محدوده‌ای که می‌تواند گسترش بقعه در آن صورت پذیرد با سایت پلان مشخص شود؛ همچنین حفظ بقعه تاریخی با پلان وضع موجود و مرمت آن و حذف الحاقات، رعایت فاصله بین قسمت توسعه یافته با بنای تاریخی، جلوگیری از تحمیل بار گنبد بر روی بنای تاریخی در طرح توسعه، تهیه طرح پیشنهادی متناسب با پلان و نمای بقعه به صورت تاریخی از دیگر موارد ذکر شده بود. تا امروز اداره اوقاف و امور خیریه هیچ سایت پلان جدیدی جهت توسعه و تعمیر ارائه نداده و در هر بار متذکر می‌شود که اداره میراث فرهنگی اجازه تعمیر و مرمت را نمی‌دهد. 

وی ادامه داد: 

در تاریخ ۱۹ فروردین سال جاری سایت پلان قدیمی را بدون حذف الحاقات و موارد خواسته شده به این اداره ارجاع دادیم که با مکاتبات انجام گرفته با معاونت محترم میراث فرهنگی استان اعلام شد که بایستی الحاقات حذف شود و این امر تاکنون توسط اداره محترم اوقاف و امور خیریه شهرستان انجام نپذیرفته است. واحد فنی و توسعه و عمران موقوفات و بقاع متبرکه استان تهران نقشه و پلان توسعه و بازسازی این بقعه را تهیه و آن را به اداره میراث ارائه داد اما به دلیل قوانین سازمان میراث از اجرای آن جلوگیری به عمل آمد. 

فرماندار رباط کریم هم در ادامه این گزارش با اشاره به تلاش دستگاه‌های دولتی برای حفظ میراثی گرانب‌های معنوی، اظهار کرد: 

لوط نبی سلام الله علیه صاحب بقعه فرسوده‌ای است که امکان ریزش لحظه‌ای آن وجود دارد که این برای زائران خطرناک خواهد بود. 

وی افزود: 

در کمیته برنامه‌ریزی شهرستان اعتباری در نظر گرفتیم و تلاش می‌کنیم تا اعتبار روند افزایشی داشته باشد. 

فرماندار رباط کریم ادامه داد: 

موضوع هماهنگی بین اوقاف و میراث فرهنگی وجود دارد که نامه‌ای برای رئیس سازمان میراث فرهنگی ارسال خواهم کرد تا با تعامل دو بخش این مشکل در سال ۹۳ بقعه ایشان بازسازی و مرمت شود. 

منبع: ایران انا

ویرایش و تنظیم مجدد: تارنمای مسعود رضانژاد فهادان