حکمت کنهسالی چیست و چرا با بالا رفتن سن کمتر دست به کارهای مخاطره‌آمیز می‌زنیم؟

افراد کنهسال همیشه در انجام کارهای متفاوت به خصوص مخاطره‌آمیز و دردسرساز خوددارتر از نوجوانان و جوانان هستند. نام این حکمت کهنسالی باشد یا به‌کارگیری تجارب و دانسته‌ها فرقی نمی‌کند. بر اساس مطالعات صورت گرفته، این امر ممکن است به دلیل کاهش مقدار ماده خاکستری بافت عصبی در مغز باشد. این مسئله که افراد در سنین بالاتر کمتر تمایل به انجام کارهای خطرناک دارند می‌تواند ناشی از کم شدن ماده خاکستری مغز باشد که در قسمت راست لایه‌ای از دیواره پشتی مغز قرار گرفته است و همین قسمت است که درباره دست زدن یا نزدن به کارهای مخاطره‌آمیز تصمیم می‌گیرد.

محققان برای انجام آزمایشات گوناگون از داوطلبانی که در محدوده سنی ١٨ تا ٨٠ سال بوده‌اند کمک گرفتند. آنها از شرکت‌کنندگان خواستند یک سری بازی‌های مخاطره‌آمیز انجام دهند. به شرکت‌کنندگان این قدرت انتخاب داده شد یا بازی را انتخاب کنند که در پایان سودی تضمین شده برای آنها داشته باشد، مثلاً دریافت مبلغ ۵ دلار، یا بازی را انتخاب کنند که سود پایانی آن از پیش مشخص نشده باشد اما مانند شرکت کردن در لاتاری احتمال بردن مبلغ قابل توجه‌تری یعنی بین ۵ تا ١٢٠ دلار البته با ریسک برد یا باخت وجود داشته باشد.

شرکت‌کنندگانی که مسن‌تر بودند بازی را انتخاب کردند که احتمال خطر کمتری در پی داشت و آنها در نهایت به سود ضمانت‌شده خود می‌رسیدند. اما جوان‌ترها با پذیرفتن ریسک باخت، بازی را انتخاب کردند که ممکن بود سود بیشتری نصیب آنها شود. نتایج به دست آمده از این آزمایش به طور قطع شامل همه افراد نمی‌شود اما می‌توان آن را به اکثریت افراد نسبت داد. محققان این تردید در انتخاب و اجتناب از کارهای مخاطره‌آمیز را “حکمت کهنسالی” نامیده‌اند. آنها با بررسی تصاویر اسکن‌شده مغز این افراد از طریق “ام.آر.آی” و “وی.بی.ام” دریافته‌اند که تفاوت در سطح ماده خاکستری مغز دلیل انتخاب کردن یا نکردن هر دو گروه بازی توسط کهنسالان و جوانان را به خوبی شرح می‌دهد.

همچنین، بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان گفت که تغییر در میزان ماده خاکستری مغز که با افزایش سن ایجاد می‌شود علت اصلی و منشأ بسیاری از تصمیماتی است که فرد در زمینه‌های مختلف زندگی می‌گیرد.

بر اساس قانون تکامل انسان، قطعاً وجود رابطه مستقیم بین افزایش سن و از سویی کاهش سطح ماده خاکستری مغز و اجتناب از انجام کارهای مخاطره‌آمیز ثابت شده است. از طرف دیگر، دلیل اینکه افراد کهنسال کمتر دست به کارهای خطرناک و گاهاً دردسرساز می‌زنند می‌تواند این باشد که آنها مانند جوان‌ها دیگر قدرت قبول و تحمل عواقب و نیز زمان زیادی برای ادامه راه و جبران مافات ندارند. برای آنها همین که به روال عادی و طبیعی زندگی خود ادمه دهند کافیست. بنابراین، دیگر نیازی به مخاطره کردن و متحمل شدن دردسرهای جدید ندارند. اما افراد جوان‌تر در کنار حفظ داشته‌ها و دستاوردهای خود مدام سعی در کسب تجارب جدیدتر و رسیدن به منافع بیشتر دارند. برای این دسته از افراد ممکن است انتخاب‌های مطمئن و تضمین‌شده برای رسیدن به آنچه می‌خواهند کافی نباشد. بر اساس مطالعات و تحقیقات، جوانان قدرت تحمل و بردباری بیشتری نسبت به شکست و عدم موفقیت دارند. به همین دلیل هم قدرت ریسک بیشتری برای تجربه کردن کارهای جدید از خود نشان می‌دهند.

محققان با بررسی تصاویر اسکن‌شده مغز نوجوانان و جوانان سعی کردند درصد واقعی ارتباط بین افزایش سن و کاهش ماده خاکستری را کشف کنند اما تصاویر به قدری واضح نبود که بتوان به طور دقیق اعلام کرد که با افزایش هر سال به عمر انسان، سطح ماده خاکستری به چه نسبت کاهش می‌یابد.