«سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّی» یعنی:
سحر شب جمعه برایتان، استغفار خواهم کرد!
عَنِ الصَّادِقِ علیهالسلام قَالَ:
يَا فَضْلُ إِنَّ أَفْضَلَ مَا دَعَوْتُمُ اللَّهَ بِالْأَسْحَارِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُون.[1]
یعنی ای فضیل! همانا بهترین زمانی که شما در آن خدا را میخوانید وقت سحر است خدای متعال میفرماید: "وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُون"
نکته 1: سحر، یعنی قبل از اذان صبح یکی از بهترین اوقات دعا و از مظانّ استجابت است. بر همین اساس وقتی پسران حضرت یعقوب علیهالسلام از ایشان درخواست کردند بابت خطایی که مرتکب شدهاند برایشان دعا و استغفار کند ایشان دعا و طلب استغفار را به سحر یا در برخی از روایات، به سحر شب جمعه، موکول نمودند.
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّی الله علیه وَ آلِه:
خَيْرُ وَقْتٍ دَعَوْتُمُ اللَّهَ فِيهِ الْأَسْحَارُ وَ تَلَا هَذِهِ الْآيَةَ فِي قَوْلِ يَعْقُوبَ علیه السلام: "سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّي[2]" قَالَ: أَخَّرَهُمْ إِلَى السَّحَر[3]؛
یعنی بهترین زمانی که در آن خدای سبحان را به دعا میخوانید سحر است.
سپس حضرت، آیه 98 سوره مبارکه یوسف را قرائت کردند که حضرت یعقوب علیهالسلام در پی طلب استغفار فرزندانشان از ایشان پس از اقرار به خطایی که مرتکب شده بودند فرمودند: "سَوفَ أستَغفِرُهُم" یعنی به زودی برای شما طلب استغفار میکنم. |
رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: "سَوفَ أستَغفِرُ لَکُم" یعنی سحر. و در روایت دیگری از امام صادق علیهالسلام آمده است که: "سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّي" یعنی "أَخَّرَهُ إِلَى السَّحَرِ مِنْ لَيْلَةِ الْجُمُعَةِ"[4]؛
یعنی طلب استغفار را به سحر شب جمعه موکول کرد و به تأخیر انداخت.
نکته 2: سروده حافظ نیز ناظر به همین مطلب است:
هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ از یمن دعای شب و ورد سحری بود[5]
نکته 3: چنانچه در مطالب پیشین، بیان شد یکی از جامعترین دعاها، استغفار است.
نکته 4: همچنین یکی از ویژگیهای بندگان خوب خدا، طلب استغفار در سحر است:
- آیه 18 سوره ذاریات: وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُون.
- آیه 17 سوره آل عمران: الْمُسْتَغْفِرينَ بِالْأَسْحار.
نکته 5: مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ میگوید به امام صادق علیهالسلام عرض کردم:
جُعِلْتُ فِدَاكَ تَفُوتُنِي صَلَاةُ اللَّيْلِ فَأُصَلِّي الْفَجْرَ فَلِي أَنْ أُصَلِّيَ بَعْدَ صَلَاةِ الْفَجْرِ مَا فَاتَنِي مِنَ الصَّلَاةِ وَ أَنَا فِي صَلَاةٍ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ؛
یعنی گاهی اوقات موفق به نماز شب نمیشوم، آیا بعد از نماز صبح میتوانم آن را قضا کنم؟
قَالَ نَعَمْ وَ لَكِنْ لَا تُعْلِمْ بِهِ أَهْلَكَ فَيَتَّخِذُونَهُ سُنَّةً فَيَبْطُلُ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ وَ الْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحار[6]؛
حضرت فرمودند: بله ولیکن به خانوادهات اعلام نکن که آن را سنت حساب کنند و قول پروردگار که فرمود: "والمستغفرین بالأسحار" باطل شود.
لینک دانلود فایل PDF این مطلب
خدایا ما را از "مُستَغفِرین بِالأسحار" قرار ده
تقریر درس خارج آیة الله ریشهری 92/12/24
توسط مسعود رضانژاد فهادان با تصحیح و اضافات بسیار
-
🌱 به کانال «پورتال فهادان» بپیوندید: (عضویّت)
پانوشت:
1_ بحار الأنوار، 84/165
2_ آیه 98 سوره مبارکه یوسف
3_ الكافي 2- 477- 6
4_ عدة الداعي و نجاحالساعي، صفحه 46
5_ غزل 216 از دیوان غزلیّات حافظ
6_ التهذيب 2- 272- 1085، أورده أيضا في الحديث 2 من الباب 56 من هذه الأبواب