نیازی به چشم کبود و بدن ضرب خورده نیست؛ حتی اگر در دعواهای زن و شوهری، جسم همسرتان را خراش ندهید،حتماً همسری نمونه نیستید.
روانشناسان میگویند: همسرآزاری، تنها در مشت و لگد خلاصه نمیشود. کافی است اعتماد به نفس و آزادی را از همسرتان بگیرید یا آنکه اجازه دهید زندگی، بیشتر از آنچه در توان همسرتان است او را در تنگنا قرار دهد.
نمونه اوّل: زندگی شطرنج نیست!
اشکالی ندارد اگر گاهی حرفتان را به زبان بیزبانی بزنید، اما اینکه کسی توقّع داشته باشد همسرش از کنایههای او دلیل ناراحتی یا نگرانیاش را بفهمد، به معنای همسر آزار بودن اوست. اگر برای بیان ناراحتیهایتان، اشتباهات او را در قالب کنایه بیان میکنید یا پای اطرافیانش و اشتباهاتشان را وسط میکشید، نباید انتظار داشته باشید که او به همسری ایده آل تبدیل شود.
√: یادتان باشد که زندگی، میدان شطرنج نیست و دلیلی ندارد همسرتان برای فهمیدن دلیل هر حرکت شما ساعتها فکر کند. پس صادقانه سر اصل مطلب بروید و اگر از او رنجیدهاید یا انتظاری دارید، با صراحت آن را به زبان بیاورید. وقت صحبت از خواستههایتان، مطمئن شوید که همسرتان منظور شما را فهمیده است تا بعداً او را به خاطر سوء تفاهمها سرزنش نکنید.
نمونه دوم: از کتک بدتر!
شدیدترین جلوه همسر آزاری، برخورد فیزیکی است. اما گمان نکنید اگر همسرتان از شما کتک نمیخورد، شما او را آزار نمیدهید. گاهی اوقات رفتار و کلمات شما میتواند تأثیری بیشتر از برخورد فیزیکی داشته باشد. اگر در هر رفتار همسرتان به دنبال یک اشتباه میگردید تا او را سرزنش کنید و اشتباهات خودتان را هم به گردنش میاندازید، قطعاً یک همسر آزارید.
√: قبل از آنکه همسرتان را با سرزنشهایتان شکنجه دهید، به این فکر کنید که چرا و در چه موقعیتی آن اشتباه را مرتکب شده و شما چه کمکی به او میتوانید بکنید. اگر همسرتان یک اشتباه را همیشه تکرار میکند و درس نمیگیرد، با یک مشاور موضوع را در میان بگذارید. شاید او مشکلاتی دارد که تنها یک روانشناس قادر به حلشان است.
به جای «مغز فندقی» بگو «کوچولوی من»
با کمک کدو، باقالی، گلابی و... میتوانید خوراکهای خوشمزهای را درست کنید. اما هرگز این میوهها و سبزیجات هیجان انگیز را به صفتی برای همسرتان تبدیل نکنید. شاید شما میخواهید با او صمیمیتر شوید و شاید گمان میکنید که در عالم زناشویی، این شوخیهای بیضرر تنها چند لحظهای شما را میخنداند اما اشتباه میکنید!
√: میتوانید با اسم گذاشتن روی همسرتان به او نزدیکتر شوید اما باید راه و رسم اسم گذاشتن را بشناسید. واژههای محبت آمیزی که همسرتان دوستشان دارد یکی از این راههاست، اما راه دیگر، ابداع اسمی است که تنها مخصوص او باشد و تنها از زبان شما شنیده شود. میتوانید نامش را مخفف کنید و شاید هم به خلاقیت بیشتر و ساختن یک واژه تازه نیاز داشته باشید.
صدایت را پایین بیاور
کم نیستند کسانی که میخواهند با صدای بلند، دیگران را مجبور به شنیدن خواستههایشان کنند. اگر شما هم با فریاد، همسرتان را به انجام دادن خواستههایتان مجبور میکنید و اگر بحثهای میان شما، با آلودگی صوتیای که ایجاد میکنید تمام میشود، بهتر است در واکنشهایتان تجدید نظر کنید. فراموش نکنید که تأثیرگذار بودن یک راه، به معنای درست بودنش نیست!
√: راههای مدیریت خشم را یاد بگیرید و هر روز یک قدم به یاد گرفتن شیوههای درست بحث و گفتوگو نزدیکتر شوید. به همسرتان بگویید که همیشه درست در لحظه بحث نمیتوانید به نتیجه قطعی برسید و با کمک او، در لحظات پر تنش زندگی، گفتوگو را متوقف کنید و باقی بحث را در زمانی که هر دوی شما به آرامش رسیدهاید انجام دهید.
مقابله به مثل نکن
در بحثها تمام تلاشتان را برای آزار دادن او به خرج میدهید و وقتی در زمان صلح از شما به دلیل این رفتار گله میکند، میگویید چون تو عصبانیام کردی چنین کردم؟ دعوت خانواده او را رد میکنید و وقتی اعتراض میکند میگویید چون تو فلان روز به خانه مادرم نیامدی چنین کردم؟ اگر شما به بهانه ایرادهای او، رفتارهای نادرستتان را توجیه میکنید بدانید که همسر آزارید.
√: همسر شما انسانی بیعیب و نقص نیست، پس این موضوع را بپذیرید و برای توجیه اشتباهتان، ایرادهای او را پیش چشمش نیاورید. اگر شما نسبت به رفتار همسرتان اعتراض دارید، نه با مقابله به مثل، بلکه با توضیح انتظاراتی که از او دارید برای تغییر دادنش تلاش کنید. یادتان نرود که خودتان مشغول ساختن بازی مقابله به مثل هستید و دیر یا زود بازنده این بازی میشوید.
خط و نشان نکش.
حق شماست که حساسیتهایتان را به همسرتان گوشزد کنید و همان طور که مراقب احساساتش هستید، از او هم بخواهید شما را نرنجاند اما مراقب باشید این حق، شما را به یک زورگو تبدیل نکند. عبارت «اگر» که قبل از بیان محدودیتها میآید را از واژههایتان حذف کنید و «به شرطی که...» را هم فراموش کنید. برای آنکه همسرتان را به مرد رویاهایتان تبدیل کنید، نیازی به بازی کردن نقش زورگو ندارید.
√: به جای تهدید کردن، دلایلتان را برای همسر خود توضیح دهید. شاید او متوجه نیازهای شما نیست و شاید هم شرایط به او اجازه برآورده کردن آنها را نمیدهد. پس مثل یک زن و شوهر بالغ با هم در مورد خواستههایتان حرف بزنید و به یک تصمیم مشترک برسید.
خط نکشید.
گمان نکنید همسرتان به خاطر بلهای که به او گفتهاید، باید گوش به فرمان همه خواستههایتان باشد. شما حق ندارید به او بگویید کجا برود و کجا نرود، با که حرف بزند و با که نه، چه شغلی را انتخاب کند و چه شغلی را نه. اگر شما در رابطهتان محدودهها و خط قرمزها را مشخص کردهاید، دیگر دلیلی برای این همه خط و نشان کشیدن و تعیین تکلیف وجود ندارد.
√: یادتان باشد که قرار نیست شما با هر کسی ازدواج کنید و امیدوار باشید که بعد از عروسی، همه رفتارها و علائقش را تغییر دهید. شما میتوانید در گفتوگو با همسرتان برخی اصولی که دوست دارید خودتان و او به آنها وفادار باشید را تعیین کنید اما نمیتوانید خودتان را مادر و او را یک کودک بیدست و پا تلقی کنید و مدام برایش تعیین تکلیف کنید.
مراقب نگاهت باش
شما به آن میگویید یک هشدار ساده، اما تهدید غیرکلامی یکی از شایعترین شیوههای همسر آزاری در فرهنگ ماست. اینکه شما به دلیل ترسی که همسرتان دارد او را از رفتاری منصرف کنید، یا با یک چشم غره، به او بفهمانید که در صورت تکرار کارش حساب او را خواهید رسید، به معنای همسر آزار بودنتان است.
√: سعی کنید حساسیتهایتان در موقعیتهای مختلف را برای همسرتان توضیح دهید و به مرور او را متوجه موضوعاتی که شما را آزار میدهد کنید. تمرین صبر کنید و بعد از تمام شدن جلسه میتوانید با آرامش اشتباهاتش را توضیح دهید. شاید هم شما بیش از حد حساس شدهاید و توضیحات او در مورد رفتارش بتواند شما را قانع کند. پس گوشهایتان را نگیرید.
مهربانی واقعی یا دروغی؟
اگر هر قدمی که برای همسرتان برمی دارید را یک امتیاز تلقی میکنید و انتظار دارید که او در مقابل هر لطف شما یک قدم بردارد اشتباه میکنید. نقشه کشیدن، امتیاز دادن و باج گرفتن و معامله با همسرتان شما را به یک همسر آزار تبدیل خواهد کرد. مهم نیست شما چه لطفهایی را در حق او کرده باشید، مهم این است که پشت مهربانیهای شما چه انگیزهای وجود داشته باشد.
√: انتظار نداشته باشید هر هدیه شما را با هدیهای جبران کند و گمان نکنید هر بار که به خانه مادرش میروید، بلیت یک روز وقت گذراندن با خانواده خود را میخرید. تنها نیازهایتان را با او درمیان بگذارید و بدون شرط و شروط، انتظاراتتان را بگویید. گذشته از این، فراموش نکنید که همسرتان به شیوه خودش لطفهای شما را جبران میکند. شاید او ذوق هدیه خریدن را نداشته باشد اما بار کارهای خسته کننده خانه را از دوش شما بردارد. پس این شیوه را بشناسید و به خاطر آن قدردان همسرتان باشید.