باشگاه مخ‌زنی (نوشته‌ای انتقادی) امیدوارم به کسی بر نخوره...

وقتی نام دانشجو به میان می‌آید، نخستین تصویری که در ذهن هر شنونده ای شکل می گیرد ـ یا لابد باید بگیرد ـ جوان یا جویای علمی است که با شور و هیجان بسیار، مراحل دشواری را پشت سر گذاشته و وارد دانشگاه شده و حالا که مشغول تحصیل است, کتاب و جزوه یک لحظه از دستش نمی افتد و مدام در حال خواندن و نوشتن است.

این تصویری شایع است بین آنها که قشر دانشجو را همیشه از دور دیده اند یا بدتر از آن، هرگز ندیده اند و فقط درباره اش شنیده اند. حال آن که امروزه روز، دانشجویان به مراتب فاصله ی بسیاری با این تصویر کلیشه ای در ذهن عوام دارند. بخصوص اگر دانشجویان مورد نظر، از شهری مهمان شهر یا استان دیگری باشند، این فاصله بیش تر می شود.

طی سال های اخیر، نوعی از سرگرمی یا بهتر آن که بگوییم وقت گذرانی کاذب در برخی خوابگاه های دانشجویی باب شده که نه تنها آنها را از هدف و مسیر اصلی خود دور کرده، که بر رفتارهای اجتماعی و تلقی شان از دانشجو بودن تاثیرهای منفی شدیدی گذاشته است. در شرایط فعلی، قشر دانشجویی که روزها، وقت خود را در کلاس های گوناگون می گذراند و شب ها خود را با خستگی از کلاس های روزانه به خوابگاه می رساند، جای این که شب را به استراحت و در واقع شارژ ذهنی بپردازد یا دست کم آثار آموخته ی آن روز را مرور کند، به محض قدم گذاشتن به خوابگاه، به کنج دنجی می خزد و لپ تاپ خود را روشن کرده، خود را به فضای مجازی می رساند و یک آدرس مرسوم این روزها را در نوار باریک بالای صفحه تایپ می کند: facebook.com و این آغاز یک شب زنده داری طولانی است.

رسم بدی است که این روزها باب شده و دانشجویانی که تا همین یک دهه پیش، افرادی نخبه و پویا بودند، اینک به شدت از مطالعه و تحقیق و پژوهش فاصله گرفته ‎اند و در پیله ی تنهایی خود به سایت های غیرمجاز و شبکه های اجتماعی پناه می برند و در آن دنیای مجازی، رویاهای دور از دسترسی را جست و جو می کنند که اگر همین افراد، به اصالت ایرانی و ذات انسانی خود رجوع کنند، می توانند همان رویاهای ذهنی را در کشور خود، از تجسم به تحقق برسانند.

بی شک وبگردی های بی هدف و مخرب یکی از آفت های مهم خوابگاه های دانشجویی است که به مدد وجود لپ تاپ های ارزان قیمت، تکنولوژی وایرلس و فیلترشکن های غیرقانونی، راههای نامطلوبی را پیش روی محصل های دانشگاهی گشوده است. البته شبکه های اجتماعی مانند facebook و نظیر آن، غیر از کاربردهای غیراخلاقی و سیاسی، که بیش ترین کاربرد آنهاست، کاربردهای مفید و ثمربخشی هم دارند که اغلب کاربران غیرایرانی به همین منظور یعنی پژوهش های علمی از آنها استفاده می کنند، ولی در کشور ما، این شبکه ها بیش از هر چیز به محفلی تبدیل شده برای مخ زنی دوست های غیرهمجنس و لایک کردن ه�d�� مکرر نظرپردازی و مزه پرانی های دیگران یا کامنت گذاشتن های بی خاصییت برای دوست ها و رفقایی که نه آنها را می بینیم، نه می شناسیم و نه صداشان را می شنویم.

دو دانشجو وقتی به هم می رسند یا در ترم جدید با هم آشنا می شوند، نخستین پرسشی که از یک دیگر می پرسند،این است: توی فیس بوک هستی؟ گوگل تاک داری؟ من رو اد (add) کن و اگر کسی در پاسخ بگوید نه، صفحه ای در فیس بوک ندارم، همه او را به چشم یک عقب مانده ی اجتماعی یا معلول جسمی نگاه می کنند. انگار مثلا گفته باشد من یک دست یا یک پا ندارم. از طرفی به این معضلات اضافه کنید فیلم بازی های دانشجویان را در محیط خوابگاه ها. دانشجو در اتاق خود نشسته و دارد آخرین ساخته فلان فیلم ساز معروف جهان را که همین الان فیلمش روی پرده است، با بهترین کیفیت و زیرنویس فارسی در لپ تاپ، ویدئو یا DVDplayer قدیمی اش تماشا می کند. کسی در می زند. یکی از دانشجویان رشته ی دیگری است که در همان خوابگاه، دو اتاق آن طرف تر ساکن است. چه می خواهد؟
فیلم جدید چی داری؟ فیلم جدید دی کاپریو رو گرفتی؟ دمت گرم، اگر دیدی، بده ما هم ببینیم.

فیلم و سریال های روز جهان، فیلم های زیرزمینی، کلیپ های موسیقی آن ور آبی و ... یکی دیگر از محصولات به ظاهر فرهنگی است که بین دانشجویان خوابگاه ها دست به دست می چرخد و ناگهان در آخر هفته می بینید همه دانشجوها، حتی آنها که یکدیگر را نمی شناسند، درباره ی فلان فیلم روز حرف می زنند و آن را تحلیل می کنند. انواع سریال های خارجی و فیلم های غیر ایرانی به بزرگ ترین سرگرمی دانشجویان این سال های ما بدل شده و تمام وقت آنها را گرفته است. دیگر کمتر پیش می آید در دست دانشجویی، کتاب درسی یا کتاب های ارزشمند ادبی، تاریخی، اجتماعی و ... دیده بشود. دانشجویان ما، جای تماشای تئاتر و فیلم های هنری و فاخر و گشت و گذار در محافل فرهنگی، هنری، موزه های داخلی و تحقیق و تفحص در جامعه ی پیرامون خویش، در جست و جوی آخرین نسخه ی فیلترشکن های قدرتمند یا فیلم های معروف هستند. دانلود و آپلود بلای این روزهای جامعه دانشگاهی است.

دانشجویان جوان و اغلب منزوی و تنها و جامعه زده، هر کدام در کندوی گسترده یی به نام خوابگاه دانشجویی، هر روز و هر لحظه بیش تر و بیشتر پیله ی تنهایی و فریب دور خود می پیچند. کاش اگر کسی به فکر درمان درد نیست، خود دانشجویان از خواب غفلت برخیزند، به خود آیند و پیش از آن که خیلی دیر شود، با فیلترشکن معنوی روح شان، این انزوای ناخواسته و دیوار آهنین را که میان تحصیل، شکوفایی و آینده سازی کشیده شده، بشکنند و دوباره از نو به روزهای اوج و شکوفایی شان بازگردند. دوباره دانشجو باشند، نه دانش کوب.