اندکی که دایم است و وفقِ حال..

بسم الله الرحمن الرحیم

اندکی که دایم است و وفق حال..

امام علی علیه السلام در در حکمت 278 از کتاب شریف نهج البلاغه می فرمایند:

قلیل تدوم علیه ارجی من کثیر مملول منه

ترجمه: کار اندکی که ادامه یابد، از کار بسیاری که از آن به ستوه آیی امیدوار کننده تر است.(محمد دشتی)

- کلمه ی رجاء در لغت به معنای امیدواری است و ارجی که همان صفت تفضیلی آن است به معنای امید بخش تر و امیدوار کننده تر می باشد .

- مملول در لغت یعنی ملال انگیز، خسته کننده، آنچه که موجب بیزاری می شود.

در این حدث شریف دو نکته قابل تبیین است :

* اول اینکه کارِ اندکِ همراه با نشاط، تداوم بیشتری دارد تا کار زیادِ خسته کننده .

*دوم اینکه تداوم به عمل، رفته رفته موجب عادت انسانی به آن فعل می گردد.

بنابر این کار اندکی که انسان آن را با نشاط انجام میدهد، رفته رفته متداوم می شود  و به سبب آن تداوم ، عادتِ نفس را به دنبال خود می آورد که این سبب می شود نفع آن کار پیوسته و به اندازه باشد.

جناب ابن میثم بحرانی ذیل همین حدیث شریف می فرمایند:از کارها، کار اندکِ مداوم،نفس را بهتر آماده  می سازد، پس در آخرت سود بیشتری دارد.

- این که کارِ اندک در آخرت سودِ بیشتری دارد، به این سبب است که طبق بیانات مذکور، تداوم بیشتری دارد و آن چه که تداوم بیشتری دارد، رفته رفته رو به کثرت و فزونی خواهد رفت، و این می شود که سود آن هم در آخرت برای آدمی بیشتر خواد بود.

* ازجمله نکات دیکری که در این حدیث قابل توجه  است این است که، نباید نسبت به کار نیک آدمی دل زده و بیزار شود، بنا براین کار زیاد، هرچند هم که خیر و نیک باشد، در صورتی که اسبابِ تنفر و بیزاری است، باید ترک شود تا مبادا در ضمیر آدمی، نسبت به آنچه که خیر است تنفر و دل زدگی ایجاد شود.

اما اگر کار نیک را با نشاط و شادابی هر چند هم کم باشد انجام دهیم، اسباب شوق به تداومو حتی دلتنگی به آن عمل فراهم می شود و رفته رفته ضمیر آدمی به آن عادت می کند.(آن عمل برایش ملکه می شود)

در ضمن باید توجه داشت که کار نیک در صورتی که بسیار باشد و همراه با نشلط و لذت انجام گیرد، نسبت به کار اندکِ آن،  اولویت دارد.

اندکی که دائم است و وفق حال      **    بِه ز افزونی که می آرد ملال.

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته.  (ابوالفضل معظمی)