مهمترین رویدادهای 18 ذی‌ الحجة‌ الحرام

• غدیر خم و انتخاب حضرت علی _{^{علیه‌السلام}} به جانشینی پیامبر اسلام (10 ق.)

پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله هنگام بازگشت از آخرین سفر حج خود، به امر خداوند، حضرت علی علیه‌السلام را به عنوان جانشین و وصی خود به مسلمانان معرفی نمود.

اهمیت انتخاب امام علی علیه‌السلام به جانشینی پیامبر اسلام به حدی است که خداوند، انجام این کار عظیم را، انجام کامل رسالتِ پیامبر صلی الله علیه و آله عنوان نموده است. این مراسم در مکانی به نام غدیر خم، واقع در مسیر مکه به مدینه برگزار شد. مسلمانان حاضر در غدیر خم که شمار آنان به ده‌ها هزار نفر می‌رسید پس از این انتخاب، باشور و اشتیاق بسیار، با امام علی علیه‌السلام بیعت کردند.

خداوند، انتخاب امام علی علیه‌السلام را اکمال دین و اتمام نعمت‌ها عنوان کرده و دین اسلام را برای امت برگزید.

مع الأسف با تمام سفارشی که پیامبر اسلام به جانشینی امام علی علیه‌السلام نمود ولی پس از رحلت ایشان، برخی از مهاجرین و انصار، ولایت ایشان را نپذیرفته و ابوبکر بن ابی قحافه را به خلافت برگزیدند.

• پایان طوفان نوح و قرار گرفتن کشتی حضرت نوح علیه‌السلام در کوه جودی

حضرت نوح، اوّلین پیامبر اولوالعزم الهی است که مدت رسالت او به تصریح قرآن مجید، نهصد و پنجاه سال بوده است و در این مدت طولانی جز تعداد اندکی که گفته شده حدود چهل نفر مرد و چهل نفر زن بودند کسی به او ایمان نیاورده و همگی راه کفر و الحاد را در پیش گرفتند و او را بسیار آزار نمودند و حتی زن و یکی از فرزندان حضرت نوح نیز به او ایمان نیاورده بطوری که حضرت نوح، قوم خود را نفرین کرد و به خداوند چنین گفت: «وَ قالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرينَ دَيَّارا» (آیه 26 سوره نوح) ترجمه: پروردگارا احدی از کافرین را بر روی زمین باقی مگذار.

خداوند نیز به او وحی فرستاد که به دستور و الهام ما شروع به ساختن کشتی نما و درباره هیچ یک از این کفار شفاعت مکن که همه آن‌ها غرق خواهند شد. «وَ اصْنَعِ الْفُلْكَ‏ بِأَعْيُنِنا وَ وَحْيِنا وَ لا تُخاطِبْني‏ فِي الَّذينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُون» (آیه 37 سوره هود) کافرین و قوم نوح چون بر او می‌گذشتند که مشغول ساختن کشتی است او را به استهزاء گرفته مسخره می‌کردند تا اینکه کار ساختن کشتی به پایان رسید.

این کشتی از سه طبقه تشکیل شده بود یک طبقه برای چهارپایان و یک طبقه برای پرندگان و مرغان و یک طبقه برای آدمیان و نشانه آغاز طوفان، جوشیدن آب از محل تنور خانه حضرت نوح علیه‌السلام، بود که در کوفه واقع شده بود.

«حَتَّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ» (آیه 40 سوره هود) توجمه: پس زمانی که امر ما رسید و تنور جوشید به نوح وحی شده که در کشتی سوار شده و مؤمنین نیز سوار شده و از هر حیوان و پرنده‌ای یک جفت در کشتی سوار کند. قُلْنَا احْمِلْ فيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْن‏؛ به نوح گفتیم سوار شود از هر زوج جفتی را در کشتی حمل کن و آب از آسمان بارید و از زمین جوشید و آن قدر از آسمان و از زمین آب جوشید بطوری که کوه‌ها را نیز در بر گرفت تا اینکه آسمان و زمین به امر خداوند از بارش و جوشش آب فرو گذاشته و کشتی نوح بر کوه جودی آرام گرفت و حضرت نوح و مؤمنین همراه او از کشتی بیرون آمده و در زمین منزل نمودند.

در هنگام طوفان که آب از آسمان و زمین همه جا را گرفته بود نوح فرزند خود را میان آب دید به او گفت ای فرزند بیا با ما سوار کشتی شو. او گفت: من به کوه پناه می‌برم تا مرا از آب حفظ کند. نوح گفت امروز هیچ نگهدارنده‌ای جز خداوند نیست و در این حال، موجی آمد و فرزندش را غرق کرد. نوح به خدا عرض کرد: پروردگارا این فرزند از اهل من است و وعدة تو نیز حق است زیرا خداوند، وعده کرده بود که کفار را غرق و اهل نوح را نجات می‌دهد.

خداوند فرمود: قالَ يا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ‏ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صالِح‏؛ او از اهل تو نیست بلکه او ‹‹عملٌ غیر صالح›› یعنی مجسمه ناصالحی است به تو موعظه می‌کنم که از نادانان نباش، و نوح از خداوند درخواست عفو کرد.

قرآن، کتاب مقدس مسلمانان، می‌گوید که کشتی نوح بر روی کوه «جودی» نشسته است. کوهی که در حال حاضر کشتی مورد نظر بر آن قرار دارد به ترکی «کودیداغ» یا همان کوه «جودی» نام دارد.

[در منابع اسلامی آمده است که محل کوه جودی در منطقه موصل است. مثلاً در کتاب «الدر المنثور» از امام کاظم علیه‌السلام نقل شده که «جودی کوهی است در موصل». رجوع به نقشه جغرافیایی نشان می‌دهد که نزدیک‌ترین محل معروف و شناخته شده در عصر ائمه به کوه آرارات، منطقه موصل در شمال عراق است- انصاف]

• گلستان شدن آتش نمرود بر حضرت ابراهیم خلیل علیه‌السلام

عظمت حضرت ابراهیم خلیل علیه‌السلام به حدی است که وی همواره موجب نزاع یهودی و مسیحیت و اسلام بوده است و هر یک، آن حضرت را از خود می‌داند. از این‌رو، خدای متعال او را مربوط به هیچ یک از ادیان ندانسته و او را مسلمان معرفی می‌کند.

ابراهیم علیه‌السلام حتی میان مشرکان، مکانی بلند داشت و آثار وی در مکه مکرمه مورد زیارت و تقدیس آنان قرار می‌گرفت. نسب حضرت ابراهیم علیه‌السلام تا حضرت آدم علیه‌السلامدر تورات آمده است. نسب‌نامه‌های تورات به کتب اسلامی نیز راه یافته و بدون دقت در اصل و منشأ آن پذیرفته شده است.

به عقیده اهل کتاب (در نتیجه جمع‌بندی حوادث کتاب مقدس) حضرت ابراهیم علیه‌السلام حدود 2000 سال قبل از میلاد، یعنی حدود 4000 سال پیش، در شهر «آور» به دنیا آمد. به گفته تورات، او در آغاز «ابرام» یعنی پدر بلندمرتبه نامیده می‌شد.

خدای متعال نام وی را در سن نود و نه سالگی به ابراهیم یعنی پدر اقوام، تبدیل کرد. شهر آور نزدیک یک قرن پیش در عراق در ساحل «فرات» از زیر خاک بیرون آمد و آثار باستانی بسیاری در آن جا یافت شد.

به گفته تورات پدر حضرت ابراهیم علیه‌السلام که «تارح» نامیده می‌شد، پسر خود ابراهیم علیه‌السلام و همسر وی «ساره» و نوه خویش حضرت لوط علیه‌السلام را برداشت و به سرزمین »کنعان» در غرب فلسطین، عزیمت کرد.

آنان در بین راه از ادامه سفر منصرف شدند و در شهر «حران» سکونت گزیدند. این شهر در جنوب ترکیه فعلی و در مرز سوریه قرار دارد. پدر حضرت ابراهیم علیه‌السلام در تورات تارح خوانده می‌شود، ولی قرآن مجید وی را «آزر»بت‌پرست معرفی کرده است (انعام، 74)

پدر حضرت ابراهیم علیه‌السلام در سلسله اجداد حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله قرار می‌گیرد. علماء شیعه معتقدند: همه پدران آن حضرت تا حضرت آدم علیه‌السلام یکتاپرست بوده‌اند و به همین دلیل گفته‌اند: آزر، عموی آن حضرت بوده و استعمال «أب» (پدر) به جای »عم» (عمو) در زبان عربی نادرست نیست.

از آن جمله در قرآن کریم (بقره،133) چنین چیزی دیده می‌شود. تورات می‌گوید: حضرت ابراهیم علیه‌السلام در 75 سالگی به امر خدا از شهر حران عازم کنعان شد. وی همسر خود ساره و برادرزاده‌اش حضرت لوط علیه‌السلام و چند نفر از مردم حران را برداشت و همگی به کنعان رفتند و در آن جا روی کوهی در شرق «بیت ایل «خیمه زدند.

حضرت ابراهیم علیه‌السلام پس از چندی در «حبرون» (الخلیل امروزی) ساکن شد و تا آخر عمر در آن جا بود و اکنون مقبره خانوادگی وی در آن مکان است. حضرت لوط علیه‌السلام به شهر «سدوم» و شهرهای مجاور آن رفت. مردم آن شهرها به سبب نافرمانی و بی‌اعتنایی به پیام وی به امر خداوند نابود شدند. این حادثه در قرآن مجید نیز آمده است.

دو موضوع بسیار مهم در تاریخ حضرت ابراهیم علیه‌السلام وجود دارد که در تورات کنونی اشاره‌ای به آن‌ها نشده است:

• یکی جریان بت شکنی و به آتش افکندن وی؛
• و دیگری داستان بنای کعبه.

قرآن مجید در سوره‌های انبیاء و صافات، داستان بت‌شکنی و به آتش ‍افکندن او و تبدیل شدن آتش به گلستان را آورده است. در این ماجرا حضرت ابراهیم علیه‌السلام برای نشان دادن ناتوانی بت‌ها آن‌ها را شکست و تبر را بر شانة بت بزرگ گذاشت و به آن‌ها ثابت کرد که این اشیای بی‌جان لایق پرستش نیستند.

»نمرود»، پادشاه «آور» دستور داد تا آتشی بزرگ شعله‌ور کنند و ابراهیم علیه‌السلام را در آن اندازند. به اذن پروردگار، آتش در برابر چشمان حیرت زدة ایشان سرد و خاموش شد و به گلستان تبدیل گردید.

• وفات حکیم و سیاستمدار بزرگ خواجه نصیرالدین طوسی (672 ق.)

پس از حملهٔ مغولان به ایران، مقام علمی و ارزش فکری خواجه نصیرالدین طوسی موجب شد تا هلاکوخان مغول، او را در شمار بزرگان خود دانسته، نسبت به حفظ و حراست از جانِ وی کوشا باشد.

از آن پس، خواجه، دارای مقام و نفوذ فراوانی شده و خدمات بسیاری به فرهنگ اسلام و کشورهای مسلمان روا داشت. جلوگیری از به آتش کشیدن مراکز فرهنگی، کتابخانه‌ها و مؤسسات علمی، نجات جان دانشمندان و علمای بزرگ زمان که مورد غضب مغولان بودند، جلوگیری از تهاجم مغولان به کشورهای اسلامی و نیز احداث و تجهیز رصدخانهٔ عظیم مراغه و کتابخانهٔ بزرگ آن، از جمله خدمات ارزندهٔ خواجه نصیر در دوران وزارت در دستگاه مغولان می‌باشند.

همچنین محفل درسی خواجه، رونقی فراوان داشته و شاگردان فاضلی در آن تربیت یافتند. علامه حلی، کمال الدین میثم بحرانی، قطب الدین رازی و سید رکن الدین استرآبادی و... از جمله شاگردان خواجه می‌باشند.

از این عالم بزرگ شیعی بیش از 80 کتاب و رساله به جای مانده که اخلاق ناصری، اساسُ الاقتباس، اوصاف الاشراف و عِلمُ المثلث از آن جمله‌اند.

این دانشمند گرانقدر در 75 سالگی دیده از جهان فروبست و در کاظمین عراق مدفون گشت.

• ولادت فقیه فاضل، استاد متأخرین آیت ‏اللَّه شیخ مرتضی انصاری (1214ق.)

شیخ انصاری در نجف از محضر اساتیدی همچون حاج ملااحمد نراقی، شریف العلماء مازندرانی، شیخ موسی و شیخ علی کاشف الغطاء بهره گرفت.

وی پس از درگذشت صاحب جواهر، به مرجعیت عامهٔ شیعه رسید. همچنین در محضر درس شیخ انصاری، فضلای زیادی زانوی ادب زدند و به مدارج بالای علمی دست یافتند که میرزای بزرگ شیرازی، آخوند ملامحمد کاظم خراسانی، سید جمال الدین اسدآبادی، میرزا حبیب اللَّه رشتی و ده‌ها عالم دیگر از آن جمله‌اند.

از این عالم بزرگ، تألیفات و آثار ارزشمند علمی چندی از قبیل کتاب رسایل، مکاسب، الصلاة و الطهارة و... به جای مانده که هم اکنون از منابع درسی حوزه‌های علمیهٔ شیعه می‌باشند.

ویرایش شده توسط پورتال فهادان