بحث اخلاقی

بهترین ثمره کثرت یاد خدا

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: ‏ مَنْ أَكْثَرَ ذِكْرَ اللَّهِ‏ أَحَبَّهُ‏ اللَّه‏.[1]

کسی که خداوند را بسیار یاد کند، خدا او را دوست می‌دارد.

این روایت را مرحوم کلینی – رضوان الله علیه - به سند صحیح از پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده که حتّی اگر سند آن هم درست نبود، چون مضمون آن، هماهنگ با قرآن است قابل قبول بود.

این روایت در واقع ریشه در آیه 31 سوره مبارکه‌ آل عمران دارد:
قُلْ إِنْ‏ كُنْتُمْ‏ تُحِبُّونَ‏ اللَّهَ‏ فَاتَّبِعُوني‏ يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ= بگو: «اگر خدا را دوست مى‏داريد، از من پيروى كنيد! تا خدا (نيز) شما را دوست بدارد؛ و گناهانتان را ببخشد؛ و خدا آمرزنده مهربان است.»

چند نکته در این رابطه قابل توجه است:

نکته اوّل: نشانه صحّت ادعای دوستی خدا، پیروی از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است. کسی که مدعی باشد من خدا را دوست دارم ولی از اوامر و نواهی پیامبر اطاعت نکند، دروغ می‌گوید. اطاعت از رسول خدا، علامت محبت به خدا است.
نکته دوم: پیروی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) سبب می‌شود که انسان محبوب خدا شود و خدا به انسان، محبت پیدا کند بنابراین پیروی از پیامبر از یک سو، نشانه محبت انسان به خدا و از سوی دیگر نشانه محبت خدا به انسان است.
ارتباط این آیه با حدیثی که در طلیعه این نوشتار آمده روشن است، چون گفتیم حقیقت ذکر، عبارت است از اطاعت و ترک معصیت. یعنی اگر کسی ذاکر حقیقی خدا باشد، پیرو پیامبر خدا است، پیام‌های پیامبر خدا را در زندگی خودش پیاده می‌کند، از خدا اطاعت می‌کند و معصیت او را ترک می‌کند.

کثرت ذکر یعنی کثرت اطاعت. هر چه انسان بیشتر مطیع اوامر الهی که توسط پیامبر ابلاغ می‌شود باشد، خداوند نسبت به او محبت بیشتری پیدا می‌کند. کثرت یاد خدا، هم نشانه محبت بیشتر انسان به خداست، و هم زمینه‌ساز محبت بیشتر حضرت حق به انسان است.

خداوند توفیق ذکر دائم به همه ما عنایت بفرماید.

تقریر درس خارج آیة الله ری‌شهری 92/12/04

پانوشت:

[1] الكافي (ط - دارالحديث)، کلینی،ج‏4،ص368